Wijnruit

De griepgolf gaat weer door het land; als je zelf nog niet omgevallen bent dan doet je omgeving dat wel. Het is tijd om je te wapenen! De vlier biedt uitkomst. Ik heb het dan over de gewone vlier, de Sambucus nigra, die kan uitgroeien tot een kleine boom. Verwar hem niet met de kruidvlier die groeit als een klein blijvende struik en elk jaar afsterft. Alle delen van de kruidvlier zijn giftig. 

De gewone vlier werd vroeger vlakbij de boerderijen aangeplant, het liefst onder het keukenraam, omdat de struik bescherming zou bieden tegen kwade geesten, vliegen en ongedierte. Uit respect nam men zijn hoed voor hem af en noemde hem de ‘apotheek’. Alles kan gebruikt worden en heeft geneeskracht; bast, blad, bloem en bes. Van de bloesem kun je thee zetten, siroop, pannenkoekjes en wijn maken. De bessen kun je (gekookt in verband met blauwzuur) gebruiken in jam, siroop en wijn. De jonge blaadjes gaan in de thee. 

Het verhaal gaat dat we de gezondheid van de vlier te danken hebben aan vrouw Holle. Vrouw Holle, de godin van leven en dood die haar naam o.a. gaf aan de onderwereld. Lang geleden was ze in de kersttijd op weg naar mensen. Ze liep over een met sneeuw bedekte heide en hoorde de dieren slapen en het sap in de planten stromen. Ze voorvoelde het voorjaar. Toen kwam ze een houterige kale struik tegen, de vlier. Die klaagde dat hij zich zo onnodig voelde. Zelfs als brandhout wilden de mensen hem niet. Vrouw Holle raakte ontroerd door zijn jammerklachten en zei: “Van nu af aan ben je mijn struik. Vlier zul je heten en de mensen zullen mij kennen als Vliermoedertje.” Vervolgens gaf ze de struik een genezende bast, sneeuwwitte bloesem en bloedrood vruchtensap. De mensen ontdekten al snel deze eigenschappen en plantten de vlier, die ze vroeger hadden versmaad, in hun tuinen en op hun erven. In elk dorp groeide er een bij de bakoven. De zieken dronken het sap, de kinderen speelden in zijn schaduw en de bloesem geurde zoet. 

Concreet werkt de vlier weerstand verhogend en versterkend, zuiverend en ontsmettend bij allerlei ontstekingen. Het stimuleert de nieren en is vocht afdrijvend, reguleert de koorts en is goed bij griep, keelontsteking en verkoudheid. De ideale anti-griepine!

Kruidige groet, 

Erna

Wij rennen onze rondjes over een vernieuwde zachte sintelbaan, de bijen zijn in winterrust, klaar met ‘rennen en vliegen’ en genieten van hun rust in de kast. Wist je dat bijen voor één kilo honing tussen de 40.000 en 50.000 kilometer afleggen? Da’s een rondje om de aarde! Misschien een leuk nieuw doel? 

Naast kruidenadviezen geef ik ook honingmassages. Je vraagt je misschien af waarom  je honing op je lijf zou willen smeren: zoete smurrie die pikt als de ziekte. Natuurgeneeskundig gezien is het een prachtig natuurproduct is dat de huid reinigt en regenereert,  antibacterieel en ontstekingsremmend werkt, vocht inbrengt, pijnstillend is en lekker ruikt. Gebruik je honing bij een massage dan maak je extra gebruik van de kleverigheid. Je trekt een deel van de afvalstoffen uit het lijf en door de doorbloeding in de huid te stimuleren geef je de zelf-reinigende werking van het lichaam een zetje.  

Griekse en Romeinse soldaten droegen trouwens altijd honing bij zich om strijdwonden mee te behandelen. Of het nu ging om snijwonden, steekwonden, schaafwonden of brandwonden, honing of soms honing met propolis werden ingezet bij alle soorten wonden. Honing stond er toen al om bekend dat het wonden sneller en met minder complicaties kan genezen. Tegenwoordig kun je steriele producten met honing kopen speciaal voor (brand)wondverzorging. Maar je kunt natuurlijk ook zelf aan de slag gaan door honing puur of verdund op een wond te doen. Om een branderig gevoel te vermijden kun je bij grote wonden verdunnen (1 op 1) met een fysiologische zoutoplossing of een plantaardige olie. Breng de (verdunde) honing in een dikke laag aan en dek af met steriel gaas of verband. Vervang 2 tot 4 keer per dag. 

Een heel ander recept met honing wat in deze griep-tijd effectief kan zijn: een hoestsiroop van twee uien en een half kopje honing. Snij de uien in hele dunne plakken. Druppel de honing er over heen en laat staan tot het vocht uit de uien is getrokken en zich met de honing heeft vermengd. Vang het vocht op en bewaar in de koelkast. Neem naar behoefte een theelepel. 

Wil je zelf ervaren hoe lekker honing op je huid kan zijn? Kom een keertje langs. Dan vertel ik je meer over honing en andere bijenproducten. Of spreek me een keer aan terwijl ik m’n rondjes over de Utrack ren. 

Kruidige honinggroet,

Erna

Een heerlijk duurloopje, dat was het beslist, vorige week in Twekkelo. Reuze gezellig en lekker koel in de bossen. Helaas waren wij daar niet alleen in die bossen van landgoed het Stroot. De zielen van overledenen konden het niet zijn want de plannen voor de natuurbegraafplaats aldaar, liggen nog op de tekentafel. Het gezoem bleek afkomstig van muggen in grote aantallen. In een eerder artikeltje schreef ik al over het nut van smalle weegbreezalf bij het behandelen van de muggenbulten. Dit keer iets over de preventie.

De walnoot, Juglans regia, staat vaak op een boerenerf. Al sinds de Romeinse tijden omdat de boom als geluksbrenger wordt gezien. Er was ook een vuurorakel: de verloofden gooiden een walnoot in het vuur om te kijken hoe hun huwelijk zou gaan worden. Brandden de noten rustig dan zou het huwelijk ook rustig en gelukkig zijn. Kraakten ze tijdens het branden dan zou er heel wat gekrakeel zijn in het huwelijk. 

In zowel de winter als de zomer gaat er een enorme rust uit van de walnoot en bij warm weer zit je nergens zo goed als onder een grote walnootboom. Dat komt ook omdat de geur van de bladeren muggen op afstand houdt. De geplette bladeren hebben door hun gehalte aan Juglon een insecten drijvende, herbicide en pesticide werking. Vroeger hingen mensen daarom notenbladeren aan de kinderwieg. Het nadeel van de geur is dat er moeilijk andere planten in de buurt groeien. 

Zo ongeveer alles van de boom kan gebruikt worden. Na de eerste Wereldoorlog waren er een stuk minder walnootbomen in Europa omdat het hout gebruikt werd voor het maken van de geweerkolven. Het sap wordt gebruikt als zoetmiddel, van de onrijpe vruchten wordt een Franse “Brou de noix” gemaakt, de groene vruchtenschillen worden als bittermiddel gebruikt in de likeurindustrie of bij het maken van port. De olie wordt gebruikt (cholesterolverlagend!) in de vinaigrette en de noten in de salade en taarten. De bloesem wordt gebruikt in de Bachtherapie en de kruidengeneeskunde gebruikt het blad en de groene noot. Uitwendig tegen eczeem en inwendig bij darm- en lymfe problemen en Pfeiffer. 

Tijdens een regenachtige zondag zijn wij eens als gezin met z’n viertjes plus oma bezig geweest om zelf olie te malen. Na een hele dag ploeteren, noten kraken en malen hadden we de score van 300 ml olie en een giga-berg afval en zooi. Het was leuker dan een dag Monopoly spelen maar een echte toffe hobby is het niet geworden. 

Maar goed, alle wijsheid op de rij en wat is nu de conclusie van dit stukje? Walnootolie met de etherische olie van de citroen-eucalyptusboom doet het als muggenolie zonder DEET heel aardig. Het is nog huid verzorgend ook. Binnenkort uitproberen op de maandagavond. Wie rent mee als proefkonijn?

Kruidige groet,

Erna 

De loopgroep op zaterdag begint de reputatie te krijgen van “gezelligheidsgroep”. Al rennend keuvelen ze over culinaire uitspattingen en dan borrelt er ook zo maar een vraag op over Knoflook. De lopers vroegen zich af welke inhoudsstoffen de Knoflook zo gezond maken. Het lijkt me een prima vraag .

Overal op de wereld en in alle tijden werd Knoflook al gebruikt voor zijn heilzame werking. De Sumeriers (2600 v. Chr.) schreven er al over. En hoewel in de tijd van de oude Grieken mensen de tempels niet in mochten als ze ervan gegeten hadden, gebruikte de gewone man het als geneesmiddel en atleten gebruikten het om beter te presteren tijdens de Olympische Spelen(!). In Egypte kregen de arbeiders van de piramides er van te eten om sterker te worden en ze te beschermen tegen de pest. In de Talmoed staat dat Knoflook helpt tegen ingewandswormen en om meer zaad te krijgen. In Frankrijk overleefden vier ter doodveroordeelden de pestepidemie door het drinken van op knoflook getrokken wijn. Sindsdien staat knoflook-azijn in Frankrijk bekend als de “vinaigre des quatre voleurs”, want ze gebruikten het drankje vervolgens om de pest-lijken te kunnen beroven. In 1858 beschreef L. Pasteur dat Knoflook antibacteriële eigenschappen heeft. Daarna nam het gebruik sterk toe. Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Engelsen Knoflook als ontsmettingsmiddel. In de Tweede Wereldoorlog droegen Russische soldaten teentjes Knoflook bij zich, waarmee ze hun wonden inwreven tegen infecties. Daarmee kreeg Knoflook de bijnaam “Russische penicilline”.

Er is inmiddels heel wat wetenschappelijk onderzoek gedaan naar Knoflook (Allium sativum) en bewezen zijn de volgende werkingen: het is een tonicum voor hart en bloedvaten. Het maakt het bloed dunner, voorkomt bloedstolling en verlengt de bloedtijd. Op die manier worden de volgende problemen voorkomen: embolie, trombose en arteriosclerose (in hersenbloedvaten en andere bloedvaten). Verder helpt het ook bij een verhoogd cholesterolgehalte. Het werkt bloedvat verwijdend, houdt de vaten elastisch en beschermt de hartspier tegen zuurstoftekort. Daarnaast versterkt het het immuunsysteem en werkt het tegen schimmelinfecties. 

Omdat het zo goed werkt bij hart en bloedvaten is het, ter preventie, aan te bevelen voor alle leeftijden maar zeker voor oudere mensen. Let wel op dat je geen ‘knoflook kuur’ doet als je bloedverdunners slikt. 

Maar welke inhoudsstoffen zorgen daar nu voor? Het blijkt dat vooral de geurende stoffen de werking geven. Een paar van de inhoudsstoffen op een rij: etherische oliën, organische zwavelverbindingen,  antibiotische stoffen, mineralen en vitaminen A, B, C, K. De organische zwavelverbindingen zijn in eerste instantie geurloos maar als ze met zuurstof in aanraking komen vallen ze uiteen in veel verschillende stoffen. Die zorgen voor de belangrijkste werking maar ook voor de typische geur. Wantrouw dus geurloze preparaten.

Kruidige groet,

Erna

In deze barre tijden is er eigenlijk maar een geneeskrachtig kruid wat met stip bovenaan staat. Samen sporten is in deze tijden van thuis werken het meest fantastische middel wat er bestaat, het gaat eenzaamheid tegen, het voorkomt een ongezonde toename van je BMI en het gaat (bewezen!) depressie tegen.

Wat voor kruiden je dan wel inzetten? Een kruid tegen computer-ogen? (neem daarvoor Bach-bloesem Haagbeuk ) Een kruid om de vetverbranding tijdens stilzitten te stimuleren? (Helaas, nog niet gevonden) Een antidepressivum? (St Janskruid of Blauw Glidkruid) Mwah, laten we eens kijken naar een wat robuuster kruid. Het Longkruid bijvoorbeeld. Omdat je longen het bij Corona zwaar te verduren kunnen hebben, je het kruid misschien wel in je tuin hebt staan en je jezelf altijd hebt afgevraagd waarom het zo heet. 

Longkruid, Pulmonaria officinalis, wordt al sinds mensenheugenis gebruikt bij long- en luchtweg klachten. Het plantje behoorde tot de vaste bewoners van de kloostertuinen en de kloostertuinen vormden de apotheken van Europa. Dat kun je zien aan de term ‘officinalis’, wat zoveel betekent als ‘in de apotheken (lees kloostertuinen) voorradig’.   

Het grappige van Longkruid is dat je aan de buitenkant ziet waar hij in ons lijf werkt. Het blad met z’n witte stipjes zou je kunnen zien als aangetaste long. Het bloemetje verkleurt van rood naar blauw, symbool voor de gasuitwisseling in de longen van zuurstofrijk naar zuurstofarm. 

Concreet voert hij overtollig vocht en slijm af bij ontstekingen en hoest, is verzachtend en weefsel herstellend bij chronische aandoeningen en emfyseem. Het wordt in de kruidengeneeskunde ingezet bij keelpijn, hoest, bronchitis, astma en longontsteking, COPD en longemfyseem. Met onze huidige gezondheidszorg en antibiotica kun je het goed gebruiken bij nabehandeling van klachten en ziektes. 

Je kunt het als thee nemen of als tinctuur. De bloemetjes kunnen in de sla, net als kleine jonge blaadjes. Persoonlijk vind ik ze daarvoor wat te harig. Maar als je van een sla met ‘bite’ houdt dan is het een absolute aanrader.

Binnenkort start ik weer met cursussen en workshops. In kleine groepjes meer leren over kruiden en lekker roeren in de ‘heksen’pannetjes. Schiet me aan tijdens een training of kijk op de website voor meer info en data!

Kruidige groet,

Erna